Wykresy to najcenniejsze narzędzie w prezentowaniu danych. Dzięki nim zamiast zestawu suchych liczb możemy pokazać w czytelny sposób zmiany wartości w czasie, strukturę, rozkłady itd. Dziś zajmiemy się tym jak pokazać zmianę wartości w czasie za pomocą wykresu slopegraph, nazywanym też wykresem nachylenia. Wykres ten został rozpowszechniony przez amerykańskiego statystyka Edwarda Tufte. Miał on na celu pokazanie w sposób bardzo czytelny relację wartości pomiędzy dwoma punktami w czasie lub dwoma stanami dla kilku analizowanych elementów oraz wzajemną pozycję elementów w tych stanach.

Jeśli interesuje Cię pokazanie przyczyn zmian przeczytaj wpis o wykresie kaskadowym.

Jak wstawić wykres slopegraph, aby czytelnie pokazać zmianę wartości w czasie

Jak można się domyślać taki wykres nie jest gotowym układem, który możemy sobie wybrać z listy w oknie wstawiania wykresów. Na szczęście dzięki dostępnym narzędziom i wiedzy o niestandardowych rozwiązaniach możemy tworzyć najróżniejsze wykresy. W tym przypadku też wymagane jest nieszablonowe działanie.

Przykładowe dane

Dane do wykresu slopegraph powinny charakteryzować się cechami:

• Jest to zestaw wartości dla dwóch stanów, najczęściej będą to dane z dwóch punktów w czasie
• Analizowanych elementów nie powinno być dużo, raczej nie więcej niż 10, ale to też zależy od tego jak duży wykres chcemy prezentować
• Dane nie powinny zawierać wartości, które bardzo odbiegają od pozostałych, wtedy wiele wartości może na siebie nachodzić co utrudni czytelność wykresu. Jest to problem większości wykresów.

Przykładowe dane zawierają uzyskane przez handlowców oceny pracy w 2020 i 2021 roku. Maksymalny wynik jaki można uzyskać to 100. Naszym celem jest zaprezentowanie na jednym wykresie zarówno osiągniętych wyników jak i zajmowanych w poszczególnych latach pozycji.

Jak pokazać zmianę wartości w czasie – wykres liniowy to podstawa

Podstawowa wiedza na temat prezentacji wartości wystarcza, aby stwierdzić, że zmiany w czasie najlepiej prezentować na wykresie liniowym. Poruszając się po linii na wykresie łatwo określamy, jak zmieniają się wartości. W wykresie slopegraph również podstawą jest wykres liniowy. Zatem pierwszym krokiem jaki musimy wykonać to zaznaczenie wykresu i wstawienie wykresu liniowego.

Jak widać otrzymany wykres nie jest tym czego oczekiwaliśmy. Kolejnym krokiem jest przełączenie wierszy i kolumn, które znajduje się pod przyciskiem na karcie Projekt wykresu.

W ten sposób otrzymujemy wykres zbliżony do naszych oczekiwań, ale nadal wymaga odpowiedniego sformatowania oraz dodania etykiet, a to wcale nie jest takie łatwe.

Ustawienie formatowanie wykresu

Wykres slopegraph ma być przede wszystkim bardzo czytelny, dlatego należy pozbyć się elementów nic niewnoszących. Tak więc usuwamy oś pionową, linie siatki oraz ustawiamy minimum naszego wykresu na 70, a maksimum na 100. Edytujemy też tytuł wykresu.

Pozostało dodanie etykiet wraz z nazwami serii. Rzecz która w typowych wykresach jest banalna, tu wymaga sporej finezji. Jeśli podejdziemy do tego szablonowo to jednym kliknięciem możemy dodać etykiety z wartościami do wszystkim punktów wykresu. Ale jeśli chcemy też nazwy serii to musimy każdą linię zaznaczyć i zaznaczyć przy niej wyświetlanie nazwy serii. Przy wielu liniach nie jest to wygodne, ponadto etykiety zaczną się nam nakładać. Dlatego rezygnujemy z tego sposobu.

Dodanie etykiet z nazwami serii

Jak już mówiłem nieszablonowe podejście do wykresów przenosi je na inny poziom. Etykiety danych dodamy za pomocą wykresu kombi i nowych serii danych, które będą służyły tylko wyświetlaniu etykiet. Do naszych danych dodajemy dwie robocze kolumny z wartościami 1 i 2, będą to wartości X dla wykresu punktowego X Y.

W kolejnym kroku przechodzimy na kartę Projekt wykresu i wybieramy Zaznacz dane.

Dodajemy serię X1 zaznaczając jej nazwę i na ten moment nie zmieniamy wartości. Czynność tę powtarzamy dla serii X2 i zatwierdzamy wprowadzone zmiany.

W kolejnym kroku musimy zmienić typ wykresu na wykres kombi. Serie dla handlowców muszą być ustawione jako wykres liniowy, natomiast serie X1 i X2 ustawiamy jako wykres punktowy XY, wszystkie serie pozostawiamy przypisane do osi głównej.

Wracamy do edycji wartości serii w oknie Zaznacz dane. Teraz przy edycji serii X1 mamy możliwość przypisania wartości X oraz Y. Dla X przypisujemy zakres z wartościami 1, a dla Y wartości z roku 2020. Analogicznie ustawiamy serię X2, gdzie wartości X to 2, a Y dane z roku 2021.

Po tym działaniu na wykresie mamy widoczne punkty wykresu XY nakładające się na początki i końce wykresów liniowych.

Pozostało dodanie etykiet. Zaznaczamy punkty po lewej i z menu elementów wykresu dodajemy etykiety po lewej.

Zaznaczamy etykiety i je edytujemy. Chcemy pokazać wartość Y, czyli wynik handlowca, nie potrzebujemy linii wiodących, ale chcemy wyświetlić nazwę serii. Aby to zrobić musimy zaznaczyć Wartość z komórek.

W oknie które się pojawiło zaznaczamy zakres z nazwami serii.

Czynności te powtarzamy dla punktów z prawej strony, przy czym dodając etykiety wybieramy opcję, aby były pokazane z prawej.

W ten sposób mamy prawie gotowy wykres slopegraph.

Ostatnie rzeczy których możemy się pozbyć z wykresu to punkty z lewej i z prawej strony ustawiając w opcjach znaczników na brak.

Możemy też całkowicie usunąć legendę, na tym etapie jest niepotrzebna albo przynajmniej usunąć z niej nazwy serii X1 i X2. Możemy to zrobić klikając na X1, a następnie klikając drugi raz dzięki czemu tylko X1 w legendzie jest zaznaczone i wtedy możemy je usunąć, podobnie robimy z X2. Moim zdaniem śmiało można usunąć całą legendę. Na koniec warto sprawdzić czy jakieś etykiety nie nakładają się ponieważ prezentują taką samą wartość i odpowiednio je przesunąć.

Slopegraph – podsumowanie

Otrzymaliśmy wykres który w maksymalny sposób jest czytelny, a przy tym zawiera minimum elementów. Choć slopegraph nie jest zbyt popularny to na pewno warto o nim pamiętać. Z jednej strony ze względu na swoje praktyczne zastosowanie, z drugiej strony nadaje nowego życia w nasze raporty i prezentacje. Mam nadzieję, że teraz zadając sobie pytanie jak dobrze pokazać zmianę wartości w czasie przypomnisz sobie o wykresie slopegraph.